Priručnik za prevenciju, simptome i terapije
Imuni sistem našeg organizma izložen je svakodnevno raznim mikroorganizmima, ali i raznim drugim materijama koje se nalaze u našoj neposrednoj blizini. Primarni zadatak imunog sistema je prepoznavanje stranih čestica među kojima su bakterije, virusi, toksini, alergeni i njegovo reagovanje u cilju odbrane vlastitog organizma. Ukoliko dođe do njegovog poremećaja, imuni sistem sopstveno tkivo prepoznaje kao strano, napada ga i izaziva inflamaciju, odnosno proces zapaljenja. Upravo to predstavlja osnovu autoimunih bolesti.
Neke od najčešćih oblika autoimunih bolesti su:
Dijabetes tipa 1
Dijabetes tipa 1, svima poznat kao „šećerna bolest“ je oboljenje kod kojeg imuni sistem napada ćelije pankreasa, čiji je zadatak proizvodnja hormona insulina. Insulin je našem telu neophodan kako bi se izvršio prenos šećera, kao glavnog izvora energije, iz krvi u ćelije. Kao posledica nedostatka insulina, glukoza (šećer) ne može da uđe u ćelije i iskoristi se za proizvodnju energije. Tada nastaje hiperglikemija, odnosno povišen nivo šećera u krvi, koji uzrokuje dalje štetne simptome. Dijabetes tipa 1 je bolest koja se može razviti još u detinjstvu ili mladosti, ali se isto može pojaviti i kasnije, u odraslom dobu života.
U modernoj medicini osnovni metod lečenja Dijabetesa tipa 1 jeste primena insulina veštačkim putem, bilo preko injekcije ili insulinske pumpe. Komplikacije koje se mogu javiti ukoliko se bolest ne tretira pravilno mogu dalje dovesti do problema sa srcem, bubrezima, malim i velikim krvim sudovima, nervnim sistemom i očima.
Hašimoto tireoiditis
Hašimoto tireoiditis predstavlja oboljenje štitaste žlezde u kojem tkivo ove žlezde biva napadnuto od strane ćelija imunog sistema. Nakon toga dolazi do upale i oštećenja tkiva, a vremenom, i do pada funkcije štitaste žlezde koje se naziva hipotireoza. Klinička slika oboljenja je često oskudna i bez značajnih simptoma u početnim fazama, međutim, kako zapaljenje napreduje simptomi bolesti postaju izraženiji, a mnogi od njih i značajno utiču na svakodnevno funkcionisanje.
Osnova lečenja Hašimoto tireoiditisa je upravljanje hipotireozom uz pomoć sintetičkog hormona koji ublažava date simptome. Nelečene komplikacije uključuju pojavu kardiovaskularnih problema, mentalnih poremećaja, gojaznosti, kao i drugih metaboličkih poremećaja. Hašimoto tireoiditis može zahtevati doživotno lečenje, a uz odgovarajuću terapiju, simptomi se mogu držati pod kontrolom.
Gravesova bolest
Još jedno autoimuno oboljenje štitaste žlezde koje dovodi do njene prekomerne aktivnosti, odnosno njene hiperfunkcije. Posledično, nastaje nekontrolisano stvaranje hormona koje za sobom nosi čitav niz simptoma, kao što su gubitak telesne težine, tahikardija, znojenje, razdražljivost, napetost, poremećaj sna, kao i mnogi drugi.
Osnova lečenja ove autoimune bolesti obuhvata nekoliko mogućnosti. Medikomentoznu terapiju lekovima koji blokiraju proizvodnju hormona, zatim terapiju radioaktivnim jodom, koji utiče na razaranje bolesne ćeliji, kao i operativno lečenje kojim se uklanja deo ili kompletna štitasta žlezda. Nelečene komplikacije mogu dovesti do problema sa srcem, osteoporozu, ali i pojavu tireoidne oluje, koja zahteva hitnu medicinsku intervenciju.
Celijakija
Celijakija je autoimuni poremećaj kod koga imuni sistem reaguje na unos glutena. Kao posledica aktivacije imunog odgovora, dolazi do oštećenja sluznice tankog creva, ali i brojnih drugih organa našeg organizma. Usled oštećenja sluznice creva nastaju poremećaji apsorpcije hranljivih materija, a neki od tipičnih simptoma su hronični proliv ili zatvor, bol, nadutost i gasovi u stomaku, kao i gubitak telesne težine.
Za modernu medicinu jedini oblik lečenja ove bolesti je doživotna bezglutenska dijeta. Nelečene komplikacije celijaklije mogu dovesti do pojave osteoporoze, neuroloških poremećaja, raznih oblika karcinoma i brojnih drugih bolesti.
Multipla skleroza
Multipla skleroza je oboljenje centralnog nervnog sistema u kojem dolazi do oštećenja mijelina, zaštitnog omotača nervnih ćelija u mozgu i kičmenoj moždini, koji pomaže u bržem prenosu signala između neurona. Simptomi multiple skleroze obuhvataju poremećaj vida, mokrenja i neurološke tegobe. Iako ne postoji mogućnost izlečenja, terapija ima za cilj otklanjanje simptoma i poboljšanje kvaliteta života.
Kako do dijagnoze autoimunih bolesti ?
Pri otkrivanju ovih tipova bolesti,prvo se rade određene laboratorijske analize, specifične za svaku bolest, a ponekada je potrebna i biopsija tkiva i radiološka dijagnostika. Uzimajući u obzir da je povećan rizik obolevanja ukoliko postoji porodična istorija bolesti, pravovremena dijagnoza može pomoći u ranom otkrivanju i sprečavanju njenog daljeg toka.
Lečenje autoimunih bolesti
Univerzalni lek za ovaj poremećaj imunog sistema i izlečenje svih bolesti do kojih on dovodi,zvanično ne postoji. Međutim, određene terapije mogu data oboljenja dovesti u remisiju, stanje u kome se bolest održava bez simptoma, što omogućava kvalitetniji i prijatniji život.
- Anti-inflamatorni lekovi– najpoznatiji ibuprofen.
- Imuosupresivi – lekovi koji se primenjuju u cilju smanjenja reakcije imunog sistema.
- Kortikosterodi – prednizon, budesonid i dr.
- Biološka terapija – ciljano deluje na specifične delove imunog sistema i usporava inflamaciju. Ova terapija se, za određene bolesti, pokazala kao veoma korisna.
Fizikalna terapija može olakšati tegobe u aktivnoj fazi bolesti, odnosno fazi kada su simptomi najviše izraženi. Naročito je od pomoći kod bolesti koje zahvataju mišiće i zglobove.
Izbegavanje štetnih navika i vođenje zdravog načina života, takođe može doprineti znatnom boljitku u kontroli simptoma.
Banjsko lečenje kao vid terapije
Kao deo terapije u smanjenju tegoba, termomineralne vode banja širom Srbije imaju lekovito dejstvo. Multidisciplinarni pristup banjskog lečenja, omogućava kombinovanje prirodnih resursa i fizikalne terapije, u cilju smanjenja simptoma autoimunih bolesti. Iako banjsko lečenje ne može izlečiti bolest, ono može dovesti do poboljšanja kvaliteta života, smanjenja bola, upale i nagomilanog stresa.
Vođeni ambicijom solidarnosti da svi naši građani imaju ravnopravan medicinski tretman, Meridian fondacija već godinama radi na poboljšanju uslova zdravstvene zaštite svakog našeg građanina.
Podrška Meridian fondacije zdravstvenom sistemu Republike Srbije ima za zadatak kreiranje društvenog ambijenta u kome svaki član zajednice ima jednake šanse za pravovremeno i kvalitetno medicinsko lečenje, bez obzira na njegovu polnu, strukturnu ili starosnu razliku.
Adekvatnom brigom o zdravlju i životima svih naših građana teži se ostvarivanju raznih kolektivnih benefita koji u krajnjoj meri za cilj imaju izgradnju jednog zdravijeg i uspešnijeg društva.
